Gałka muszkatołowa – właściwości i zastosowanie w kuchni

Gałka muszkatołowa to wysuszone, szarobrązowe nasiona pochodzące z muszkatołowca korzennego – drzewa rosnącego w klimacie tropikalnym. Z rośliny tej pozyskiwane są dwie przyprawy – jedną z nich jest gałka muszkatołowa, druga to macis. Gałka muszkatołowa jest środkową częścią pestki znajdującej się wewnątrz owocu, natomiast macis jest osnówką tej pestki. Gałka muszkatołowa posiada owalny kształt, jest ciemnobrązowa z zewnątrz i trochę jaśniejsza w środku. Sprzedawana może być w całości lub zmielona. Przyprawa może być określana jako „wschodnio indyjska” lub też „zachodnio indyjska”, co odnosi się do jej pochodzenia. Gałka muszkatołowa określana jest przyprawą kochanków – od wielu wieków uznawana jest za afrodyzjak.

Rola gałki muszkatołowej w kuchni

Przyprawa posiada słodko-gorzki smak oraz korzenny zapach. Do Europy dotarła z Indii w VI wieku n.e., jednak jej wykorzystywanie w kuchni rozpoczęto dopiero w XV wieku, kiedy Portugalczycy zaczęli handlować z Wyspami Korzennymi. Ojczyzną gałki muszkatołowej są wyspy Moluckie, a w szczególności wyspa Banda. Jednak obecnie roślina uprawiana jest także na Jawie, Sumatrze, Borneo, Celebesie, w Brazylii, Indiach, a także w wielu innych rejonach.

Gałka muszkatołowa doceniana jest głównie ze względu na swoje cenne właściwości smakowe i zdrowotne. W kuchni znajduje przede wszystkim zastosowanie jako dodatek do słodkich i ostrych potraw, takich jak puddingi i ciasta. Można ją dodawać do sosu beszamelowego, mięsnego, lasagne lub też do bitej śmietany w celu podkreślenia smaku. Doskonale pasuje do różnych odmian serów, do sosów serowych i sufletów. Bardzo dobrze komponuje się także z pomidorami, kurczakiem oraz z czarną fasolą. Dobrze dodać ją do potraw z jajek i warzyw, głównie z kapusty, brokułów, cebuli, różnych rodzajów fasoli oraz bakłażana. Szczypta przyprawy wsypana do ciemnozielonych warzyw poprawia wchłanianie zawartych w tych produktach składników odżywczych, dlatego powinna być nieodłącznym składnikiem dań zawierających jarmuż czy też szpinak. Gałka muszkatołowa wydobywa głębię smaku mięs, bigosów i potraw ze skorupiaków. Jest niezastąpionym dodatkiem do alkoholi, takich jak ajerkoniak, grzane wino oraz poncz. Doskonale pasuje także do cielęciny, ryb, pasztetów oraz napojów mlecznych. Gałka muszkatołowa sprzedawana może być w całości lub też w postaci sproszkowanej. We Włoszech zmieloną gałką doprawia się cielęcinę, sosy do spaghetti oraz farsze. W Indonezji natomiast przyprawa stosowana jest przy produkcji słodyczy. Świeżo startą gałką muszkatołową doprawiać można także kremy, budynie, lody, pieczone owoce, kompoty, zupy oraz warzywa, takie jak marchew, ziemniaki puree czy też kalafior.  Przyprawa powinna być dodawana do potrawy pod koniec jej przygotowywania.

Gałka muszkatołowa może wchodzić w skład wielu mieszanek przyprawowych. Często stanowi składnik marokańskiej kompozycji przypraw nazywanej „ras el hanout” i indyjskiej garam masala. Jest także jednym z elementów przypraw do piernika oraz curry.

Właściwości gałki muszkatołowej

W medycynie gałka muszkatołowa wykorzystywana jest przede wszystkim w leczeniu reumatyzmu, zaburzeń oskrzelowych oraz wzdęć. Już niewielka jej ilość łagodzi problemy trawienne, niweluje nudności, wymioty i biegunki oraz poprawia apetyt. Przyprawa pomaga także leczyć bezsenność. Obecnie gałka muszkatołowa zyskuje coraz większe uznanie w kosmetologii, co związane jest z jej kojącymi właściwościami.

Gałkę muszkatołową zdecydowanie korzystniej kupować w całości. Mielona przyprawa bardzo szybko traci swój smak i aromat, podczas gdy gałkę w całości przechowywać można przez bardzo długi czas. W celu wydobycia pełni smaku i aromatu z gałki muszkatołowej zaleca się jej ścieranie na niewielkiej tarce bezpośrednio nad potrawą. W celach przyprawowych należy stosować niewielkie ilości gałki muszkatołowej. Jest to bardzo intensywna przyprawa, a dodatkowo jej przedawkowanie wiązać się może z licznymi nieprzyjemnymi objawami, takimi jak halucynacje, omdlenia, zmęczenie oraz senność. W bardzo dużych ilościach przyprawa może być toksyczna.