Goździki – właściwości i zastosowanie w kuchni

Goździki to niedojrzałe i nierozwinięte pączki kwiatowe pochodzące z rosnącego w klimacie tropikalnym drzewa – goździkowca korzennego. W warunkach naturalnych występują w północnej części indonezyjskich Wysp Korzennych, jednak są uprawiane także w Brazylii, Zachodnich Indiach, na Madagaskarze, Mauritiusie, Sri Lance oraz Zanzibarze. Świeże goździki posiadają różową barwę, wysuszone zmieniają kolor na rdzawo-brązowy. Są jedną z przypraw najwcześniej wykorzystywanych przez ludzkość. W Chinach stosowano je już około 300 lat p.n.e., w swoich dziennikach o przyprawie tej wspomina także Marco Polo. Do Europy goździki przywiezione zostały dopiero  w XI wieku.

Goździki i ich zastosowanie w kuchni

Przyprawa w postaci zmielonej szybko zmienia smak całej potrawy już nawet w niewielkich ilościach. Dlatego powinna być stosowana z rozwagą. Amerykanie wykorzystują goździki jako przyprawę do pieczonego mięsa. Wówczas przed pieczeniem wbijają w mięso przyprawę niczym gwoździe. Podobnie goździki można wbić w cebulę wykorzystywaną do przygotowania bulionów oraz zup. W Niemczech natomiast wykorzystuje się je jako dodatek do chleba korzennego. Przyprawa może być stosowana do poprawy smaku dziczyzny, szczególnie dzika i zająca. Goździki to także idealny dodatek do marynat, sosów, konfitur i kompotów. Razem z listkami laurowymi doskonale komponują się z czerwoną kapustą, a dodatek mielonych goździków do pierników czy też innych ciast znakomicie wydobywa z nich głębię smaku i aromatu. Przyprawę w postaci sproszkowanej dodaje się również do pasztetów, pasztecików, spaghetti i do pizzy. Goździki to również dobry dodatek do grzanego piwa i wina.

Goździki są jednym ze składników mieszanek przyprawowych, takich jak „ras el haout” (marokańska przyprawa), curry oraz przypraw do marynat i przypraw korzennych. Wchodzą także w skład sosu Worcester. Goździki największą popularnością cieczą się w Afryce Północnej oraz na Bliskim Wschodzie, gdzie wykorzystywane są przede wszystkim do przyprawiania mięs oraz potraw z ryżu. W Indonezji natomiast przyprawa ta mieszana jest z tytoniem i uczestniczy przy wyrobie papierosów.

Właściwości goździków

Goździki posiadają także szerokie zastosowanie w lecznictwie. Współcześnie zalecane są przy kłopotach z trawieniem oraz przy bólu zęba. Antyseptyczne właściwości przyprawy pomagają w ograniczeniu objawów wynikających z zakażenia zęba. Natomiast olej goździkowy wlany do ubytku w zepsutym zębie pomaga złagodzić odczuwany ból. Goździki działają także leczniczo na wrzody żołądka, wzdęcia i wymioty. Doskonale stymulują układ trawienny. Uważa się, że częste włączanie przyprawy do swojej codziennej diety pomaga zapewnić dłuższe i zdrowsze życie. Związane jest to z przeciwutleniającymi właściwościami goździków, które mają zdolność oczyszczania organizmu z wszelkich toksyn. Liczne związki o prozdrowotnym działaniu usuwają z organizmu wolne rodniki przez co opóźniają procesy starzenia oraz zmniejszają ryzyko rozwoju nowotworów. Przyprawa ta posiada także właściwości dezynfekujące, co pomaga wzmocnić układ odpornościowy oraz ogranicza rozwój różnych infekcji.

Goździki znane są również ze swoich właściwości odświeżających oddech. W wielu poradnikach znaleźć można informację, że aby pozbyć się nieprzyjemnego zapachu z ust pozostającego po spożyciu czosnku wystarczy rozgryźć kilka goździków. Odświeżające oddech właściwości goździków znane były już w starożytnych Chinach. Dworzanie chcący porozmawiać z cesarzem musieli mieć świeży oddech, dlatego kazano im trzymać w ustach kilka goździków.

Goździki najlepiej kupować w całych suszonych pąkach. Sproszkowana przyprawa bardzo szybko traci swój aromat, często jeszcze przed zakupem i wykorzystaniem. Natomiast suszone pąki kupione w całości zachowują swoje właściwości ponad trzy razy dłużej.  W razie potrzeby wykorzystania przyprawy w postaci sproszkowanej, całe goździki można zmielić w młynku do kawy.