Tymianek – właściwości i zastosowanie w kuchni

Tymianek – krótka historia

Tymianek to roślina pochodząca z obszaru Morza Śródziemnego, jednak wiele gatunków tej przyprawy spotkać można także w Europie Południowej, w zachodniej Azji oraz w Afryce Północnej. Mimo że istnieje ponad 100 odmian tymianku, a także wiele mieszańców tej przyprawy, to jedynie tymianek ogrodowy oraz cytrynowy posiadają znaczenie w kuchni. Istnieje natomiast wiele popularnych gatunków tymianku ozdobnego, między innymi: tymianek złoty, srebrny, szary, tymianek westmoreland czy też wiele podgatunków tymianu cytrynowego, które podczas przyrządzania potraw są wykorzystywanie sporadycznie.

Nazwa „tymianek” pochodzi od greckiego słowa „thymon” oznaczającego „do odkażenia”. Podobne słowa w języku greckim oznaczają odwagę oraz poświęcenie, które zgodnie z tradycyjnymi wierzeniami również przypisywano roślinie. W starożytnym Egipcie tymianek stosowany był przy balsamowaniu zwłok. Natomiast w antycznej Grecji komplementem było powiedzenie komuś, że „pachnie tymiankiem”. Zioło stosowano także jako kadzidło w świątyniach, które poświęcano różnym bogom.

Tymianek i jego zastosowanie w kuchni

Zarówno w Europie Zachodniej, jak i w kuchni Bliskiego Wschodu tymianek jest bardzo popularną przyprawą. Stanowi składnik znacznej większości potraw tradycyjnych. Jest to związane z charakterem tymianku – przyprawa nadaje głębię smaku zupom, gulaszom oraz zapiekankom, a także wszelkim potrawom zawierającym mięso.

Tymianek to przyprawa charakteryzująca się ostrym, ciepłym, delikatnie pikantnym, przyjemnym aromatem. Posiada ostry smak z lekkim posmakiem goździków. Dzięki zawartości lotnego olejku – tymolu przyprawa doskonale odświeża oddech.

W kuchni francuskiej tymianek uznawany jest za jedną z najdoskonalszych przypraw. Liście i gałązki rośliny stanowią doskonałą ozdobę sałatek. Są także dodatkiem do jednej z najpopularniejszych potraw – clam chow, czyli zupy z mięczaków. Przyprawa idealnie komponuje się z jagnięciną, cielęciną, drobiem, wołowiną oraz z rybami. Podkreśla smak pasztetów, farszów, gulaszów, wędlin, zup oraz bulionów. Tymianek można dodać także do chleba, masła i majonezu ziołowego, do musztardy, do aromatyzowanego octu oraz do zapiekanek z soczewicy i fasoli. Przyprawa poprawia aromat cebuli, pomidorów, marchwi, ogórków, brokułów, bakłażanów, porów, pieczarek, szparagów, kukurydzy, słodkiej papryki, ziemniaków, groszku, serów, jaj i ryżu. Doskonale pasuje w połączeniu z bazylią, czosnkiem i cytryną. Do wymienionych produktów dodawany może być zarówno tymianek ogrodowy, jak i cytrynowy. Jednak w obu przypadkach osiągniemy nieco inny smak.

Właściwości tymianku

Tymiankowi przypisuje się również liczne właściwości prozdrowotne. Posiada działanie przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. Doskonale łagodzi różne infekcje jamy ustnej oraz gardła. Działa wykrztuśnie i rozkurczowo, dzięki czemu często bywa jednym ze składników syropów na kaszel. Ponadto preparaty zawierające w składzie tymianek wykorzystywane są przy leczeniu dolegliwości wątrobowych, nieżytów żołądka oraz w celu łagodzenia podrażnień jelit. Picie naparu z tymianku pobudza apetyt oraz reguluje trawienie. Kiedyś uważano, że przyprawa ta łagodzi objawy padaczki oraz melancholii. Sądzono nawet, że tymianek wpływa na ludzką psychikę. Przykładem może być zupa z piwa oraz tymianku, która miała być antidotum na nieśmiałość. Chociaż w tym przypadku nie wiadomo czy na osobowość osoby spożywającej potrawę wpływ miał tymianek czy też alkohol.

Tymianek to także nieodłączny składnik wielu kosmetyków naturalnych. Przeciwdziała powstawaniu wyprysków, leczy zmiany powstające na skórze głowy, a razem z innymi środkami  pomaga w leczeniu łysienia. Kremy z dodatkiem tymianku pomagają przyspieszyć gojenie się niewielkich ran. Uważa się także, że przyprawa posiada właściwości zapobiegające powstawaniu raka piersi i okrężnicy.